Doğru Bilgiye Ulaşmak

Yanlış bilgiler, çağlar boyunca birçok sorun açmıştır. İnsanlar arasındaki en büyük problem her zaman yanlış bilgiler olmuştur. Savaşlar devletlerin birbiri hakkında yanlış şeyler bilmesiyle ve bilgiyi aktaramamasıyla başlar, birçok yönetici yalan söyleyerek, yanlış bilgiler vererek [1] ve propaganda yaparak otoritesini arttırabilir. Sağlam ve güvenilir olmayan bilgilerle inşa edilmiş temeller, binanın kolayca yıkılmasına sebep olur ve doğru ve güvenilir bilginin bulunmasındaki en büyük engeldir. Bütün bunlar; doğru, güvenilir ve sağlam bilgilerin önemli olmasındaki en büyük nedenlerdir.

Doğru bilgiye ulaşmak, sınırı olmayan ve her türden bilginin olduğu internette zor bir süreçtir. Bilgilerin doğruluğunu her bireyin kendi iradesi ve mantığı ile ölçmesi gerekir. Eğer birey bunları kendi olgularıyla doğrulamaz ise, bu bireyin başkalarının olgularıyla hareket etmesine, elde ettiği deneyimlerinde ve düşüncelerinde sorunlar, hatta düşüncelerini inşa ettiğiniz temelin sağlam olmamasına ve kendi içinizde çelişkilere düşmesine sebebiyet verebilir. Bu hatalı bilgiler, toplum arasında yayılıp doğru bilgiden daha fazla önem bile arz edebilir. Bu, hafife alınmaması gereken bir konudur. Sonuç itibariyle hayatımızı şekillendiren bilgilerin doğruluğu belirli başka bilgiler ile kanıtlanabilir. Eğer bilginin doğrulanması için gerekli bilgiler yanlış ise, bu önemli konularda yanlış anlaşılmalara, yanlış bilgilere ve yanlış inanışlara yol açabilir. Bunun sebebi bilginin doğruluğunun diğer bilgilere bağlı olmasıdır. Hiçbir bilgi, kendi başına doğruyu veya yanlışı ifade edemez. İki veya daha çok bilginin birleşmesiyle mantıksal çıkarımlar oluşur ve bu çıkarımlar insanların hayatlarına yön veren bilgilerdir.

Doğru bilgiye ulaşmanız için şüphe duymak, elinizdeki kesin olduğuna emin olduğunuz bilgiler ile karşılaştırmak, kaynakçaları araştırmak ve elinizdeki bilgileri objektif ve tutarlı şekilde sorgulamanız gerekir. Mantık, doğru ile yanlışın arasındaki çizgiyi akıl yürütmeler aracılığı ile ayıran bir disiplindir [2]. Bu disiplin, bilgiyi en objektif ve tutarlı incelemenin yoludur.

İnternet Üzerinde Doğru Bilgi Bulmak İçin

-Kaynağın Referansını Değil Kendisini Baz Almak
Günlük hayatta kullandığım Wikipedia, Fandom vb. Wikiler herkes tarafından düzenlenebilen Wikilerdir. Bu tür bilgileri derleyen sitelerde, bilgiler referans alınan siteye göre değil, kaynaklara göre incelenmelidir.

-Kaynağın Doğruluğunu Ölçmek
İnternetteki her kaynak güvenli değildir. Bir kaynakçaya sahip olan her metin, doğru değildir. Bu sebepten ötürü kaynakçaların ne kadar güvenli oldukları, bilgiyi rasyonel ve objektif şekilde mi yoksa irrasyonel ve subjektif şekilde mi açıkladıklarına dikkat edilmelidir.

-Alınan Bilginin Mantığa Göre Doğruluğunu Ölçmek
Duygular ve duyular yanıltıcı olabilir. Bir şeyi mantıkla açıklamak yerine duygularla veya duyularla açıklamak ve bunları kantı veya argüman olarak görmek, insanları yanılgıya ve yanlış bilgilere sürükler. Bu sebepten ötürü, bir bilgiyi doğrulama yolundaki iki güvenilir yoldaştan birisi mantıktır.

-Mantık Safsatalarına Kanmamak
Mantık safsataları, geçersiz veya hatalı akıl yürütmenin veya kullanılmasına verilen isimdir. Yanlış argümanlar çok yaygındır ve ortak kullanımda ikna edici olabilir [3]. Hatta bunlar kişilerin gündelik kararlarında bile etkili olabilirler. Bu durum, mantık safsatalarını doğru bilgiye ulaşmanın önündeki bir engel yapar.

-Şüpheci Olmak
Şüphecilik, birçok kişi tarafından yanlış anlaşılmaktadır ve sıklıkla İnkârcılık ile karıştırılmaktadır [4]. İnkârcılık, karşımıza konulan tüm kanıtlara rağmen onları görmezden gelme durumudur, ancak şüphecilikte bu yoktur. Şüphecileri eleştiren insanlar onları genellikle kapalı fikirli olmakla itham ederler, ancak genel amaç öne sürülen iddiaların ne kadar Kanıta Dayalı olduğu ve objektif bilgiler ile yola çıktığını ortaya çıkarabilmektir. Bu sebepten ötürü, şüphecilik bir bilgiyi doğrulama yolundaki iki güvenilir yoldaştan diğeridir.

Yazımı sevdiğim bir felsefecinin düşüncelerini anlatan bir kitap alıntısıyla bitirmek istiyorum:

Bir çuval elmayı düşünün. Çuvalın içinde çürük elmalar da olduğunu biliyorsunuz, ama hangilerinin çürük olduğundan emin değilsiniz. İçinde çürük elma kalmadığından, sadece taze elmalar bulunduğundan emin olduğunuz bir çuval elde etmek için ne yapardınız? Tüm elmaları yere döker, teker teker kontrol edersiniz ve sadece sağlam olduğundan emin olduklarınızı çuvala geri atarsınız. Bunu yaparken içleri biraz çürükmüş gibi görünen birkaç sağlam elmayı da çöpe atabilirsiniz. Ama yine de sonuçta çuvalınızda sağlam elmalar olduğundan emin olursunuz. Descartes’ın şüphecilik yöntemi [5] da aşağı yukarı böyle bir şeydi. Aklınıza “ben bunu okurken uyanığım” diye bir düşünce geldiyse mutlaka bunu sınamalı, yanlış ya da yanıltıcı olmadığından kesinlikle eminseniz kabul etmelisiniz. Aklınızda en küçük bir şüphe bile kaldıysa onu inkâr etmelisiniz. [6]

Kaynakça ve İleri Okuma

[1] Bu yalan ve yanlış bilgi verme tekniklerinden bir tanesi: https://en.wikipedia.org/wiki/Big_lie
[2] Mantık Disiplini hakkında daha fazla bilgi için: https://en.wikipedia.org/wiki/Logic
[3] Mantık Safsataları hakkında daha fazla bilgi için: https://en.wikipedia.org/wiki/Fallacy
[4] Skeptisizm hakkında daha fazla bilgi için: https://evrimagaci.org/skeptikler-kilavuzu-supheciler-icin-kisa-bir-rehber-1797
[5] Kartezyencilik hakkında daha fazla bilgi için: https://en.wikipedia.org/wiki/Cartesianism
[6] Sözün Kaynağı: Felsefenin Kısa Tarihi (Nigel Warburton)

Okuduğunuz için teşekkürler.
-Yazar Strafe0#6936
-Desteği İçin Synth#8536''a teşekkürler.

Edit
Pub: 03 May 2022 12:25 UTC
Edit: 02 Jun 2022 17:48 UTC
Views: 354